Świnka to choroba wirusowa, która obok odry i ospy jest jedną z najczęściej występujących chorób zakaźnych. Najczęściej chorują na nią dzieci i młodzież od 4. do 15. roku życia, ale zdarza się, że na świnkę zapadają także osoby dorosłe, które nie przebyły jej w dzieciństwie lub nie zostały na nią zaszczepione. Jakie są objawy świnki u dzieci i dorosłych oraz jak ją leczyć?
Świnka – objawy
Medyczna nazwa świnki to zapalenie ślinianek przyusznych. Świnka u dzieci to choroba, która przebiega dosyć łagodnie, a w 30% przypadków nawet bezobjawowo. To, czy przebieg choroby będzie ciężki czy lekki, zależy od poziomu odporności osoby chorej. Objawy pojawiają się zwykle między 12. a 35. dniem od zarażenia wirusem. Typowe objawy świnki to:
- wysoka gorączka i osłabienie,
- obrzęk ślinianki przyusznej lub podżuchwowej, który utrzymuje się ok. 10 dni (obrzęk zazwyczaj występuje w jednej śliniance, a po 2 dniach przenosi się na kolejną; niekiedy pojawia się on równocześnie po obu stronach twarzy),
- ból głowy i brzucha,
- bóle mięśni (zwłaszcza szyi),
- utrata apetytu,
- trudności z otwieraniem ust oraz przełykaniem,
- zwiększona wrażliwość na kwaśne i ostre potrawy,
- odczuwanie bólu ślinianek podczas jedzenia i picia,
- zmniejszona ilość wydzielanej śliny,
- wymioty.
Świnka u dorosłych charakteryzuje się takimi samymi objawami jak u dzieci. Mogą być one bardziej nasilone (gorączka sięgająca 39 stopni). Większe jest także ryzyko wystąpienia późniejszych powikłań.
Świnka – powikłania
Powikłania po śwince występują częściej w przypadku osoby dorosłej niż u dziecka. Najczęściej zdarzają się:
- zapalenie jądra i najądrzy (występuje ono u ok. ⅓ dorosłych mężczyzn chorujących na świnkę; może doprowadzić do niepłodności, jednak zdarza się to stosunkowo rzadko);
- zapalenie jajników,
- zapalenie trzustki,
- zapalenie opon mózgowych,
- zapalenie mózgu lub móżdżku,
- zapalenie nerwu wzrokowego,
- jednostronna lub dwustronna utrata słuchu.
Rzadziej występującymi powikłaniami są:
- zapalenie tarczycy,
- zapalenie stawów.
Świnka – jak ją leczyć?
W przypadku wystąpienia objawów przypominających świnkę, jak najszybciej udaj się do lekarza pierwszego kontaktu. Lekarz przeprowadzi wywiad i potwierdzi diagnozę, a w razie potrzeby skieruję Ciebie lub Twoje dziecko na dalsze badania. Leczenie świnki to – podobnie jak w przypadku innych chorób zakaźnych – leczenie objawów. Antybiotyk nie jest potrzebny, w końcu przyczyną choroby są wirusy. Osobie chorej na świnkę podawaj leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (np. paracetamol czy ibuprofen).
Jeśli zachorujesz, powinieneś leżeć w łóżku i odpoczywać. Wysiłek fizyczny nie jest wskazany. Aby przynieść sobie ulgę podczas jedzenia, wybieraj posiłki płynne lub w formie papki. Unikaj intensywnych smaków oraz zadbaj, aby posiłki były lekkostrawne. Pomocniczo, by zmniejszyć ból ślinianek, przykładaj okłady rozgrzewające w obrzmiałe miejsca. Osoba chora powinna unikać kontaktu z domownikami – wbrew powszechnej opinii, na świnkę można zachorować więcej niż jeden raz.
Pamiętaj, że wciąż najskuteczniejszym sposobem walki ze świnką są szczepienia ochronne. Badania podają, że skuteczność szczepionki wynosi aż 95%, a jeżeli zachoruje zaszczepiona osoba, to świnkę będzie przechodziła łagodniej, najprawdopodobniej bezobjawowo. Szczepienia przeciwko śwince są podawane w 13.-14. miesiącu życia dziecka, a następnie – w formie dawki przypominającej – w 10. roku życia.
